Güneydoğu Hakikat

Muhterem Kardeşlerim…

Her yazımızda olduğu gibi, sizlere önemli konuları öncelikle sahih kaynaklardan, Tam İlmihal Saadeti Ebediyye, İmamı Rabbani Hazretlerinin Mektubat, Hakikat Kitab Evinin İhlas Yayınlarından faydalanarak sizleri bilgilendirelim istiyoruz.

Efendim;

“Ezanı ve Kur’ânı, mutlaka belli bir makamla okumak lazımdır” diyenler oluyor. Konu ile alakalı olarak Berîkada deniyor ki:

“Namaz vakitlerini bilmeyen ve teganni, Elhan ederek, yani mûsiki perdelerine uyarak okuyan kimse, Ezan okumaya ehil değildir. Bunu Müezzin yapmak caiz değildir, büyük günahtır. Kur’ân-ı Kerimi, Zikri, duayı Elhan ile okumanın söz birliği ile haram olduğu Bezzâziyyede yazılıdır. Ezan okumak da ve vaktinden evvel okumak da böyledir. Ezan okurken, yalnız iki 'Hayye alâ'da teganni etmeye izin verilmiştir. Kur’ân-ı Kerim okumakta teganniye izin verilmesi, Allahü Teâlâdan korkarak okuyunuz demektir. Bu da, Tecvid ilmine uyarak okumakla olur. Yoksa, harfleri, kelimeleri değiştirerek manayı, nazmı bozarak teganni etmek söz birliği ile haramdır. Kur’ân-ı Kerimi ve Ezanı tercî ile okumak, Hadis-i Şerif ile menedildi. Tercî, sesi yükseltip alçaltarak okumaktır. Böyle okunanı dinlemek de haramdır. Vaktinden önce teganni ile okunan, Arabi olmayan ve cünübün, kadının okuduğu ezanı duyan da söylemez. Bir ezanı işitip söyleyen kimse, başka yerde okunan ezanları duyunca artık söylemez. 'Hayye alâ'ları duyunca bunları söylemeyip 'Lâ Havle ve Lâ Kuvvete İllâ Billâh' der. Ezandan sonra, Salevat getirilir. Sonra Ezan duası okunur. İkinci 'Eşhedü Enne Muhammeden Resûlullah' söyleyince, iki baş parmağın tırnaklarını öptükten sonra, iki göz üzerine sürmek Müstehabtır. Bunu bildiren Hadis-i Şerif, Merâkıl-Felâhın Tahtâvî Haşiyesinde yazılı ise de, İbni Âbidîn hazretleri bu Hadisin zayıf olduğunu bildirdiği gibi, Hazînet-ül-Meârifte de yazılıdır. İkamette böyle yapılmaz. İkameti işitenin tekrar etmesi Sünnet değil, Müstehabtır. İkamet okunurken camiye giren kimse, oturur, ayakta beklemez. Müezzin efendi, 'hayye-Alelfelâh' derken, herkesle beraber kalkar.”

Ezan, herkese bildirmek demektir. Belli olan Arapça kelimeleri sırası ile okumaktır. Tercümesini okumak, Ezan olmaz. Manası anlaşılsa da, Farisi ve başka dillerle de okunmaz.

Ezan okumak, Hicretten önce Mekke’de, Mirâc gecesi başladı. Hicretin birinci senesinde, Namaz vakitlerini bildirmek için emir olundu. Mahalle Mescidinde, Camisinde, yüksek yerde okunması Sünnettir. Müezzinin sesini yükseltmesi lazımdır. Fakat, çok bağırmak için, kendini zorlamamalıdır.

Ezanı yüksek yerde okumak Sünnettir. Okuyanın sesini yükseltmesi lazımdır. Fakat, çok bağırmak için, kendini zorlamamalıdır.

İkâmet yani Kamet getirmek, Ezandan daha efdaldir. Ezan ve İkâmet, kıbleye karşı okunur. Okurken konuşulmaz ve selama cevap verilmez. Konuşursa, her ikisi de tekrar okunur.

Hutbe dinlerken, avret yeri açık iken, yemekte, din dersi okumakta iken ve Cami içinde Kur’ân-ı Kerim okurken Ezan tekrar edilmez. Fakat, Ezan Sünnete uygun okunmuyorsa, bunu işiten, hiçbir parçasını tekrar etmez. Fakat, bunlara da hürmet etmeli, saygısızlık etmemelidir.

Evinde yalnız veya cemaat ile vakit Namazı kılan, Ezan ve İkâmet okumaz. Çünkü, Camide okunan Ezan ve İkâmet evlerde de okunmuş sayılır. Fakat, okumaları efdal olur. Müezzinin sesini evden duymak lazım değildir. Camide Ezan okunmazsa veya şartlarına uygun olmazsa, evde yalnız kılan Ezan ve İkâmet okur.

Misafir olanlar, kendi aralarındaki cemaat ile de, yalnız kılarken de, Ezan ve İkâmet okur. Yalnız kılanın yanında, arkadaşları kılıyorsa, Ezanı terk edebilir. Seferî olan kimse, bir evde yalnız kılarken de, Ezan ve İkâmet okur. Çünkü, camide okunan, onun Namazı için sayılmaz. Seferî olanlardan bazısı, evde Ezan okursa, sonra kılanlar okumaz.

Mahalle camiinde ve cemaati belli kimseler olan her camide, Vakit Namazı, cemaat ile kılındıktan sonra, o camiye gelip yalnız olarak Namaz kılan kimse, Ezan ve İkâmet okumaz. Böyle camilerde, vakit Namazları, İmam Mihrapta olarak, cemaat ile kılındıktan sonra, tekrar cemaatler yapılabilir. Sonraki cemaatlerde de, İmam Mihrapta bulunursa, Ezan ve İkâmet okunmaz. O cemaatlerin İmamları Mihrapta durmazsa, Ezanı ve İkâmeti, cemaat duyacak kadar sesle okurlar.

Yollarda bulunan veya imamı ve müezzini bulunmayan ve cemaati belli kimseler olmayan camilerde, çeşitli zamanlarda gelenler, bir vaktin namazı için, çeşitli cemaatler yaparlar. Her cemaat için, ezan ve ikamet okunur. Böyle camide, yalnız kılan da, ezan ve ikameti kendi işiteceği kadar sesle okur.

“Beş vakit namaz için ezan okumaya ne zaman başlanıldı, önceden ezan yerine başka bir şey okunuyor mu idi?” konusunda Mir'ât-ül Haremeyn kitabının Medine kısmında, bu konuda şu bilgi verilmektedir:

“Ezan okumak, Hicretin birinci senesinde, Medine’de başladı. Bundan önce, Namaz vakitlerinde yalnız Essalâtü Câmi'a denirdi.”

İslâmiyetin başlangıcında Namaz için Ezan okumak emredilince, Medine’de ilk Ezan okuyan, Bilâl-i Habeşî hazretleridir. Mekke’de ise, Habîb bin Abdurrahman hazretleridir. Cuma Namazındaki birinci Ezan, Hazreti Osman’ın Sünnetidir. Önceleri, bu da Cami içinde okunurdu.

Bir hoca, “Büluğa ermemiş 12-15 yaşındaki çocuklar Ezan okuyamaz, kamet getiremez. Yalnız akıl baliğ olmamış çocuk varsa onunla cemaat olunmaz” dedi. 14 yaşında oğlum var, hâfızlığa çalışıyor. Ezan okumasında, Kamet getirmesinde ve yalnız onunla cemaatle Namaz kılmam da hiç mahzuru olmaz. Yedi yaşından büyük çocuk, Ezan okuyabilir, Kamet getirebilir ve onunla cemaat olup Namaz kılınır. Yani cemaat sevabı hasıl olur.

“Hoca dedi” dediğiniz için din kitaplarından delillerini de yazalım:

Akıllı çocuğun Ezan okuması, Kerahatsiz caizdir. Çocuk bir kişi de olsa cemaat olur. (Seadet-i Ebediyye)

7-9 yaşındaki çocuğa, akıllı çocuk denir. (Bey ve Şira Risalesi)

Çocuğun yaşı bilinmiyorsa, acaba altı mı yedi mi diye tereddüt edilmişse ne olacak? Din kitapları onu da bildirmiştir:

Küçük çocuk parayı başka şeyden ayırabiliyorsa ve aldatılarak elinden alınamıyor ise, bu çocuk akıllıdır. Bir çocuk, satın alınan malın mülk olacağını ve satınca mülkten çıkacağını anlarsa, buna Mümeyyiz çocuk yani akıllı çocuk denir. (Seadet-i Ebediyye)

Mürahık sabinin [çocuğun], hatta Mümeyyiz çocuğun Ezanı Kerahatsiz caizdir. Fakat Mümeyyiz olmayanın Ezanı sahih değildir. (Nimet-i İslam)

Erkek çocuğu 12, kız çocuğu 9 yaşını doldurduğu halde, henüz Balig olmamış ise, bunlara Mürahık çocuk denir. Büluga ermişlerse artık, erkek veya kadın hükmüne girmiş olurlar. 7 yaşından 9 yaşına kadar olana da, Mümeyyiz çocuk denir. Mümeyyiz, akıllı çocuk demektir.

Akıl Baliğ kimseler gibi çocuğun da, Namaz kılarken Ezan okuması Sünnettir. Aklı eren çocuk Ezan okursa mekruh olmaz ve asla tekrarlanmaz. Çünkü maksat hasıl olmuştur. Hutbeyi bir çocuk okur; Namazı Akıl Baliğ biri kıldırırsa caiz olur. (İbni Abidin)

Akıllı çocuğun ezan okuması bir rivayete göre mekruh ise de, zahir rivayette çocuk akıllı ise ezanı mekruh değildir. (Halebi)

Seferi olanlar, kendi aralarındaki cemaat ile de, yalnız kılarken de, Ezan ve İkamet okur. Yalnız kılanın yanında, arkadaşları kılıyorsa, Ezanı terk edebilir. Seferi olan kimse, bir evde yalnız kılarken de, Ezan ve İkamet okur. Çünkü, camide okunan, onun namazı için sayılmaz. Seferi olanlardan bazısı, evde Ezan okursa, sonra kılanlar okumaz.

Cemaati belli kimseler olan her camide, Vakit Namazı, cemaat ile kılındıktan sonra, yalnız kılan kimse, Ezan ve İkamet okumaz.

İkamet okumak, ezan okumaktan daha efdaldir.

Salih kimse bile, hoparlör ile okusa caiz olmaz.

Bir fâsıkın, yani açıktan günah işleyen kimsenin temiz olarak ve edep ile Ezan okuması caiz değildir. Hoparlör de, fısk [günah] olan şarkıları, kadın seslerini yaymakta kullanıldığı için, bu fısk aleti ile Ezan okumak caiz olmaz. Çünkü, ibadet değiştirilemez. Çalgıyı hiç kullanmayıp evinde bulundurmak bile caiz değildir. (İslam Ahlakı kitabı)

Ezanla alay etmek küfürdür. Ezan Sünnete uygun okunmasa bile, dini hususlarla alay etmekten çok sakınmalıdır.

Allahu Teâlâ cümlemizi Kendisine layık Kul, Habibine layık Ümmet eylesin. (Amin)